II wojna światowa rzadko kiedy kojarzy się z motocyklami. Pierwszym skojarzeniem przeciętnego Europejczyka dotyczącym II WŚ jest lotnictwo lub marynarka wojenna. Nic bardziej mylnego.
Zarówno armie Aliantów, jak i Państw Osi były bogato wyposażone we wszelakiej maści motocykle – od niemieckiego BMW, poprzez sowieckiego IŻ-a, kończąc na kultowym i powszechnie cenionym amerykańskim motocyklu Harley Davidson. Jednak, jak można by się tego spodziewać, to nie Harley wiódł prym na frontach.
(fot. commons.wikimedia.org/wiki/User:Andrzej_O)
Motocykl ten produkowany był w ZSRR w trakcie II wojny światowej. Historia jego produkcji zaczęła się dokładnie po podpisaniu paktu Ribbentrop-Mołotow. W zamian za dostawę surowców z ZSRR naziści zobligowali się do wsparcia technologicznego radzieckich sił zbrojnych. Zważywszy na ten fakt, radziecki M-72 był ulepszoną kopią niemieckiego motocykla BMW R-71.
M-72 był motocyklem o dużej zdolności pokonywania terenu, co świetnie zdało egzamin zważywszy na rozpiętość samego Związku Radzieckiego, nie mówiąc już o ilości przejechanych kilometrów przez fronty Europy. Początek produkcji datuje się na rok 1941 i można by wysnuć teorię, że motocykl przestano konstruować wraz z zakończeniem II WŚ, jednak nic bardziej mylnego.
Produkcję zakończono w 1961, czyli 20 lat po rozpoczęciu produkcji, co pokazuje, jak rozchwytywanym egzemplarzem był M-72. Motocykle te posiadały silnik gaźnikowy, 4-suwowy, 2-cylindrowy o pojemności 746 cm³. M-72 osiągał prędkość 110 km/h, jednak egzemplarze z wózkiem bocznym nieco mniej, bo 90 km/h. Warto jednak pamiętać, że motocykle te zasilały nie tylko szeregi Armii Czerwonej, ale również używane były przez Ludowe Wojsko Polskie wspierane przez ZSRR. W latach 1945-1947 niewielkie ilości tego modelu znalazły się w użytkowaniu LWP, a większe ilości trafiły dopiero na przełomie lat 40. i 50. XX wieku.
(fot. commons.wikimedia.org/wiki/User:Jean-Pol_GRANDMONT)
Pionierskim motocyklem nazistów był motocykl BMW R75 Sahara. Był to najsłynniejszy motocykl produkowany przez koncern BMW z charakterystycznym bocznym wózkiem. R75 wykorzystywane były do zadań rozpoznawczych, łącznikowych, transportowych oraz układania kabli telefonicznych. Znalazły się na wszystkich frontach II Wojny Światowej oczywiście jako naczelne motocykle Wermahtu. R75 była udoskonaloną wersją motocykli BMW R71 i R12, które początkowo miały służyć wojskowym Wermahtu jako niezawodne jednośladowce.
Jednak po paru latach, dokładnie w 1941 R75 rozpoczęło swoją produkcję. Model ten miał prześwit 150 mm. Prześwit błotników umożliwiał montaż łańcuchów śniegowych na kołach. Maksymalna prędkość tego motocyklu wynosiła 90 km/h. Motocykl był tak skonstruowany, by przewozić 3 żołnierzy z pełnym oporządzeniem. Był również wyposażony w jarzmo, dzięki któremu możliwe było umocowanie karabinu maszynowego MG34. Stała prędkość marszowa odpowiadała szybkości poruszania się piechoty i wynosiła 3–4 km/h. Motocykl był także wyposażony w skrzynię biegów posiadającą 4 biegi szosowe, 3 biegi terenowe i bieg wsteczny.
Mimo iż panuje powszechne stwierdzenie, że ideału się nie polepsza, konstruktorzy R75 mieli inne zdanie, przez co R75 był stale modernizowany. Pierwszym udoskonalonym elementem była dźwignia hamulca nożnego, którą wzmocniono. Następnie zmodernizowano blokadę mechanizmu różnicowego. Poprawiono także często łamiącą się sprężynę skrzyni biegów i przednie zawieszenie. Z kolei światło pozycyjne zostało zamontowane na wózku.
BSA M20 był produkowany przez brytyjskie przedsiębiorstwo zbrojeniowe Birmingham Small Arms Company. Grupa BSA znana jest dzisiaj pod inną nazwą – Triumph. Mimo że motocykle Triumph swoją działalność rozpoczęły w 1902 roku, to rozgłos zyskały dopiero po tym jak BSA zakupiła przedsiębiorstwo Triumph, przekształcając je w największego producenta motocykli na świecie.
Wracając jednak do BSA M20, produkcja motocykla rozpoczęła się w 1937 roku. Motocykle te znane są z najdłuższej służby w szeregach brytyjskich pojazdów zmotoryzowanych, jak również z największej ilości powstałych egzemplarzy motocykli wyprodukowanych podczas II WŚ. Pierwsze egzemplarze M20 były modelami cywilnymi, jednak zmieniło się to wraz z wybuchem II WŚ, co zaowocowało modyfikacją M20. Motocykl był wyposażony w jednocylindrowy silnik o pojemności 496 cm3, a także skrzynię biegów posiadającą 4 biegi. Zasilał armię brytyjską, południowoafrykańską oraz szwedzką.
(fot. pixabay.com)
