Rodzaje tulei i ich zastosowanie

Czy wiesz, że tuleje są niezbędnym wyposażeniem prawie we wszystkich gałęziach przemysłu? Łączą one nie tylko elementy wykonujące ruch obrotowo-oscylujący, ale również posuwisto-zwrotny. Oczywiście wyróżniamy wiele rodzai tulejek, przy czym każda z nich jest przystosowana do wykonywania innego zadania. W związku z czym warto poznać każdy rodzaj nieco bliżej, dowiedzieć się gdzie mogą być wykorzystane, a finalnie podjąć decyzję i wybrać te najlepsze, których właśnie szukasz na rynku. Wszystkiego dowiesz się w tym artykule, a po jego przeczytaniu będziesz prawdziwym specjalistą od tulejek, ich rodzajów i zastosowań. Koniecznie sprawdź!

Rodzaje tulei

Tuleje montażowe

Tuleja montażowa to element maszyny, który wykorzystywany jest przy mocowaniach napędowych kół bądź sprzęgieł na osi wału. Jedne z najpopularniejszych tulei montażowych to tuleje rozprężno-zaciskowe oraz Taper Bush. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej!

1. Rozprężno-zaciskowa – jest stosowana wszędzie tam, gdzie trzeba sztywno połączyć wał z napędowymi kołami. Wszystko to dzieje się dzięki sile tarcia, która powstaje, gdy poprzecznie rozpręża się elementy. Dodatkowym atutem jest także jej łatwy montaż, który nie sprawi Ci kłopotów. Nie potrzeba żadnych wpustów, czy też rowków. Jedyne co trzeba zrobić, to tylko zacisnąć pierścienie, a już jest ona zainstalowana. Dodatkową zaletą jest także możliwość pracy w wysokich temperaturach, które mogą wynosić nawet do 150°C.
2. Taper Bush – ten typ tulei wyróżnia się dużą odpornością na wysokie temperatury. Są one w stanie pracować w bardzo trudnych warunkach, gdzie temperatura sięga nawet do 180°C. Dodatkowo, ich cechą charakterystyczną jest otwór w kształcie cylindra, który posiada nietypowy rowek na wpust.

Tuleje cylindrowe

Tuleja cylindrowa to element obowiązkowy w każdym silniku, gdzie poprzez pracę tłoka napędza się korbowy wał. Tuleję osadza się na otwór kadłuba i to właśnie ona cechuje się najlepszymi właściwościami, jeśli chodzi o ścianki kadłuba. Jest to składowa silników spalinowych, która sprawia, że energia do napędzania silników (wytwarzana w procesie spalania powietrza i paliwa) nie rozprzestrzenia się, tylko zostaje na powierzchni. Tuleja cylindrowa wykonana jest z bardzo trwałych materiałów, które są mocniejsze nawet niż sam kadłub.

Wyróżniamy dwa rodzaje tulei cylindrowych – suche oraz mokre tuleje cylindrowe. Czas poznać więcej szczegółów o tych dwóch typach.

1. Suche – obecnie powszechnie stosuje się blok silnika, który posiada suchą tuleję cylindrową. Tę cienką tulejkę (od 2 do 4 mm) wciska się do porządnie wykonanego otworu kadłuba. Ten typ rozwiązania umożliwia zastosowanie tulei wykonanej z materiału, który wyróżniają dobre właściwości mechaniczne. Mamy zatem pewność, że będzie ona mocna. Ponadto, jeśli będziemy chcieli zwiększyć trwałość silnika lub ograniczyć jego masę, to koszt będzie o wiele niższy, porównując na przykład z monoblokiem. Gdy tulejka się zużyje, to można ją bez problemu zastąpić nową. Jednak ze względu na podwójną ścianę cylindra (żeliwna i aluminiowa) główną wadą takiego kadłuba jest to, że gorzej odprowadza się ciepło. Co więcej, aby odpowiednio przygotować i obrobić taki kadłub, musimy poświęcić bardzo dużo czasu.
2. Mokre – mokre tuleje cylindrowe obmywa się cieczą, która chłodzi silnik. Tuleje tego typu wyróżniają się wykonaniem z najwyższej jakości materiałów, które cechują wysokie właściwości ślizgowe, natomiast blok silnika dobre właściwości odlewnicze. Warto wspomnieć również o ich łatwym montażu oraz ewentualnej wymianie takiej tulei. Zwiększa się długość bloku silnika, staje się on mniej sztywny oraz trzeba zastosować dodatkowe uszczelnienia między tuleją a kadłubem. Tuleje mokre są o wiele bardziej wytrzymałe na zwiększoną moc silnika, a co za tym idzie również na podwyższone temperatury, które odbiegają od normalnych wartości. Dzieje się tak ze względu na obecność płynu chłodzącego, który znajduje się przy pracującym tłoku i pozwala na zdecydowanie lepsze chłodzenie cylindra podczas pracy. W rezultacie otrzymuje się zwiększoną pojemność silnika, a oprócz tego trwalsze i solidniejsze rozwiązanie. Warto też dodać, że swoją nazwę zawdzięczają temu, że w trakcie pracy stykają się one z cieczą chłodzącą, która wypełnia przestrzeń między tuleją a cylindrem.

Tuleje z brązu

Tuleje z brązu kształtem przypominają romb. W swoim składzie mają wprasowany kompozyt PTFE – materiał, który nie potrzebuje żadnego dodatkowego smarowania. Tuleje z brązowej taśmy wykorzystuje się tam, gdzie odbywa się suche tarcie ślizgowe. Odporność na ścieranie, wysokie temperatury (od -40°C do +110°C) to jedne z najważniejszych zalet tego typu tulejek. Wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ruchem wahadłowym, jak i posuwistym, będą one świetnym wyborem.

Brąz jest to stop miedzi z cyną lub innymi pierwiastkami takimi jak aluminium, mangan, kobalt, beryl, krzem, ołów, cynk lub tytan. Charakteryzuje się on dobrą podatnością na proces obróbki oraz wysoką wytrzymałością, zarówno mechaniczną jak i termiczną. Jednym z niewątpliwych atutów brązu jest jego odporność na korozję. Dzięki temu stop ten sprawdza się w szerokim spektrum branż takich jak przemysł motoryzacyjny, przemysł lotniczy, zdobnictwo, bądź też hydraulika.

Dlatego wydaje się być jasne, dlaczego akurat to brąz jest stosowany do produkcji tulei. Przede wszystkim tuleje wykorzystywane są w maszynach, które tworzone są po to, aby być w ciągłym ruchu, nie zawsze w warunkach odpowiadających najwyższym standardom czystości lub stałości termicznej. To właśnie ze względu na wysoką odporność wiążącą się z ciągłymi wahaniami temperatur, narażeniem na kontakt z zanieczyszczeniami, czy w pierwszej kolejności wytrzymałością na nieustanny ruch, tuleje wytwarzane są z brązu, czyli stopu, który doskonale znosi wszystkie trudności związane z używaniem tulei.

Zastosowanie tulei

• Rolnictwo – maszyny ziemne i rolnicze, zawory i pompy do gazów, cieczy i szlamów
• Lotnictwo – wyposażenie samolotów, zwłaszcza w miejscach, gdzie temperatura jest znacznie niższa
• Przemysł motoryzacyjny – amortyzatory, przekładnie, zawieszenia, układ kierowniczy i hamulcowy
• Przemysł farmaceutyczny/spożywczy – maszyny, które służą do pakowania produktów, miksery, taśmowe przenośniki. Są to sektory, w których wszelkie zastosowania zawsze muszą być skonsultowane z wytwórcami łożysk (w razie potrzeby można zastosować materiał łożyskowy, który w swoim składzie nie posiada ołowiu)
• Przemysł włókienniczy – maszyny tkackie, przędzalnicze, zgrzeblarki. W miejscach, gdzie czystość musi być utrzymana, a praca łożysk powinna być cicha i sprawna
• Urządzenia gospodarstwa domowego – odkurzacze, klimatyzatory, zamrażarki, froterki itp.

Tuleje to bardzo ważny element, bez którego wiele dziedzin przemysłu nie byłoby w stanie prawidłowo funkcjonować. To tylko wybrane przykłady ich użycia – jest ich sporo, nieprawdaż? Wszędzie tam, gdzie odbywa się ruch obrotowy, czy też oscylujący – tam potrzebne są tulejki.

Podsumowanie

Tuleje mimo swoich bardzo małych rozmiarów, pełnią niezwykle ważną funkcję. Ich rodzajów jest bardzo dużo, a każdy przystosowany jest do pełnienia innej funkcji. Poznałeś już rodzaje oraz przykłady zastosowań tulei, w związku z czym teraz możesz wybrać ten typ, który najlepiej się sprawdzi do Twojego użytku. Warto zwrócić uwagę na jakość wykonanych tulei, ponieważ to właśnie ona przekłada się na niezawodność, trwałość i wytrzymałość tulejek.